Tutlayt tamezdayt, tettekk-d seg usɣiwes n yiwet tmeskelt ilan azal neɣ tantala yufraren ɣef tantaliwin tiyeḍ. Tameskelt-a, ad tettusemres deg uselmed d useqdec unsib, deg wakk tuddsiwin, tisuda d termisin n uwanek. D iferdisen-a i yettmuddun amtawa ger tsertit, idles, timetti di temnaḍt (neɣ di tmurt) i deg tutlayt tamezdayt d tunsibt neɣ d taɣelnawt.
Tutlayt tamezdayt, d tameskelt n tutlayt ilan tigna d yilugan ibanen, yefran. Tutlayt, i wakken ad teddu akken iwata, tesra ad tili d tasudut tunsibt ara as-d-yezgen dl lmendad,nara ibedden fell-as. Yessefk yal idisan ad qadren ayen i d-yeffɣen seg-s, d tiɣtasin d uslugen. Aslugen, yettili ɣef talɣa n yisegzawalen aynutlayen d yigtutlayen, tirawalt, tijerrumin d yiwfusen nniḍen s wayes tettnefli tutlayt, tettidir. Tutlayt, tettili, tettusemras ladɣa s tira (tutlayt tirawt).
Yessefk-as ad tili d tutlayt taseklant daɣen. Teḥwaǧ ad tettuseqdac di tatlayt sɣur yimsawalen i d-ilulen yis-s d wid ara tt-yutlayen d imaynuten. D ta ara yettwallmaden deg uɣerbaz d tutlayt tayemmant (d tamezwarut) neɣ d tis snat i wiyaḍ. S umata, tantaliwin iɣef tebna tutlayt tamezdayt d tid i ttmeslayen at tdamsa d tdeblt. Din i yettili wassar ugar i usemres n tmeskelt yesεan azal s waṭas.
Tulmisin n tutlayt tamezdayt:
Ha-t-a ihi, ad d-nesmiwer akk tulmisin i yemmalen s wayes tettili tutlayt d tamezdayt:
- Tettili yiwet n tirawalt tummidt tufrint.
- Asegzawal neɣ tagrumma n yisegzawalen i d-yesbaduyen amawal s usemres d yilugan n tira yettulugnen (unsiben).
- Tajerrumt tunsibt yemmuggen i useqdec, tegber akk talɣiwin d tɣessiwin n tutlayt.
- Asusru ufrin uɣdim ideg ulac "uguren". Ur yessefk ara ad yili imal ɣer kra n tantaliwin kan.
- Takadimit neɣ tidukkliwin i yesεan adabu (neɣ tazmert) i useqdec iwatan igerrzen.
- Aẓayer asaḍufan (tutlayt tunsibt neɣ tutlayt taɣelnawt) yuran di tmendawt n uwanek neɣ n tmurt - am umesmar deg usɣar.
- Asemres n tutlayt di tmeddurt tazayezt, deg umedya deg unagraw aɣedman d ukatar asaḍufan.
- Asuqel ɣer tutlayt n yiḍrisen n tesreḍt (ddin) am Leqran di tmurt tineslemt.
- Afran n tmeslayt d tutlayt tasinant neɣ taberranit.
- Mi ara tili tmezdayt d tutlayt tunsibt n uselmed, yezmer ad yili yiwen usaḍuf n usemres n tmeskelt di taɣult n usedwel i ilaqen ad yettuqader, ad yettwasnes.
Tamawalt:
• tamezdayt: standard
• asɣiwes: planification
• tasudut(tisuda): instance
• tameskelt: variété
• tantala: dialecte
• tatlayt: l'oral.
• assar: besoin
• tesra: elle a besoin
Sadeq Bendali
Commentaires
Enregistrer un commentaire