Tajerriḍt n tuqqna - tizdit

Tettusemma tizdit neɣ tajerridt n tuqqna, acku tzeddi neɣ  tetteqqen ger sin yiferdisen. S umata, tettili ladɣa ger wawal d uwsil-is.  Tizdit, nessemras-itt akken ad d-tessebyen sin yiferdisen i yettilin zdin deg ususru. Deg umedya, mi ara d-nini ssnent, nessusruy-it am wakken d yiwen wawal maca di tilawt, llan sin (amyag + awsil-is). Ihi yessefk ad nerr tizdit gar-asen. ad naru: ssnen-t. A-tent-a ihi tegnatin ideg tettili:

1. Tizdit, ger sin wawalen:

Isem d uwsil-is: 

- Tutlayt-nneɣ

- Akal-nsen

Tamawt:

Isem, yezmer ad yili deg wadeg-is usenfal-is:

Igran-nsen/ 

-Wigi-nsen (amqim ameskan d uwsil-is)

- Imeẓyanen-nsen (arbib d uwsil-is)

Amyag d uwsil-is usrid neɣ arusrid:

a-d uwsil usrid: 

- Ufan-tt

- Neẓra-ten

b-d uwsil arusrid: 

- Zemreɣ-asen

- Fkant-as

Amyag d tzelɣa n tnila:

Amyag, mačči ala awsil i izemren ad yeqqen ɣur-s.

Ula d tizelɣiwin n tnila " d" d "n", zgant qqnent s tezdit ɣer umyag.  Tazelɣa n tnila, ur tezmir ara ad tili d aferdis ilelli di tefyirt:

- Tuɣalemt-d 
- Ad n-aseɣ

Tamawt:

Tikwal, ttilin yiwsilen di sin: 

- Mudden-as-tt

- Ad as-tt-mudden

Tikwal, trennu ɣur-sen tzelɣa n tnila daɣen:

- Yewwi-as-tt-id, yewwi-as-tt-in

- Ad as-tt-id-yawi, ad as-tt-in-yawi

Tanzeɣt d uwsil-is: 

- Deg-sent

- Γur-neɣ

- Nnig-k

Asnekdan d uwsil-is: 

- Aql-i, aql-iken

- Ha-ten, ha-tt

Tamawt:

Tikwal, trennu daɣen tzelɣa n tnila ɣer

usnekdan:

 ha-tt-an, ha-ten-a ...

Asestan (amattar) d uwsil-is: 

Akken i neẓra di temsirt n yisestanen, asestan, yettili d amernu neɣ d amqim.

a- amernu asestan d uwsil-is:

- Anida-ten, acḥal-it, ansi-tt, acu-t, acu-as-t...?

b- amqim asestan d uwsil-is:

Anwi-ten, anta-kem anwa-t, anti-tent...?

Tamsirt, ad tkemmel.

2. Tizdit, deg wawal uddis:

3- Tajerriḍt ger tefyar.

4- Tannuft (n tazwara n tefyirt).


Sadaq Bendali

https://sadbendali.blogspot.com/2020/12/tajerridt-n-tuqqna-tizdit.html?m=1

Commentaires