Ismawen n timarewt (n umyili) - I

Ismawen n timrewt ( n umyili) - I
Ismawen n timarewt,  rzan imeslaḍen n twacult d yimdanen ilan assaɣen n umyili gar-asen.

Aṭas seg-sen, ur sεin ara tiɣri tamezwarut neɣ "t" n wunti akken seεεun yismawen n yimdanen (imugna). Isem n timarewt d ameskil, ila snat tewsatin (amalay, unti) d sin yimḍanen (asuf, asget). Kra deg-sen udfen-d si tutlayt taεrabt, am: jeddi, εemmi, xali. Ismawen-a, nezmer ad ten-nebḍu ɣef sin yimuren: 
- Wid yerzan imdanen i d-yuɣen aẓar di twacult, zdin-ten yidammen yid-s.
- Wid i d-ikecmen tawacult uɣen-d aẓar si twacult nniḍen

Umuɣ n yismawen n timarewt neɣ n umyili:

a. Ismawen n wid yezdi uẓar (i zdin yidammen):

  • baba/ibabaten, yemma/tiyemmatin.
  • jeddi/ijedditen, jida/tijidatin neɣ setti/tisettitin.
  • gma/ayetma, ayetmaten, atmaten; uletma/yessetma, tiyessetmatin.
  • dadda/idaddaten, nanna/tinannatin
  • mmi neɣ memmi/arraw, yelli/yessi, tiyessetmatin.
  • mmi-s n mmi/arraw n mmi, yelli-s n mmi/yessis n mmi.
  • mmi-s n yelli/arraw n yelli, yelli-s n yelli/yessi-s n yelli.
  • mmi-s n gma/arraw n gma, yelli-s n gma/yessis n gma.
  • ayyaw/ayyawen, tayyawt/tayyawin.
  • mmi-s n uletma/arraw n uletma, yelli-s n uletma/yessi-s n uletma.
  • mmi-s n mmi/arraw n mmi, yelli-s n mmi/yessis n mmi.
  • mmi-s n yelli/arraw n yelli, arraw n yelli/yessis n yelli.
  • εemmi/εmumi, εemti/εmumati.
  • xali/xwali, xalti/xwalati.
  • mmi-s n εemmi/arraw n εemmi, yellis n εemmi/yessis n εemmi.
  • mmi-s n xali/arraw n xali, yelli-s n xali/yessis n xali.

b. Ismawen n wid ur yezdi uẓar (ur zdin yidammen):

  • argaz/irgazen, tameṭṭut/tilawin.
  • amɣar/imɣaren, tamɣart/timɣarin.
  • aḍewwal/iḍewlan, tislit/tislatin.
  • * argaz n εemmti/irgazen n εmumati (n εemmti!).
  • * tameṭṭut n εemmi/tilawin n εmumi (εemmi!)
  • * argaz n yemma/irgazen n yemma!
  • * tameṭṭut n baba/tilawin n baba.
  • - alwes/ilewsan, talwest/tilewsatin
  • * tanuḍt/tinuḍatin.
  • aslif/islifen, taslift/tislifin.
  • arbib/irbiben, tarbibt/tirbibin.
  • mmi-s n ulwes/arraw n ulwes, yelli-s n ulwes/yessi-s n ulwes.
  • mmi-s n telwest/arraw n telwest, yelli-s n telwest/yessi-s n telwest.
  • * iken/akniwen.
  • * takna/takniwin.
  • mmi-s n takna/arraw n takna, yelli-s n takna/yessi-s n takna.

Timawin:

1. Ismawen "argaz n εemmti, argaz n yemma", ur sεin ara talɣiwin n wunti.

2. Ismawen tameṭṭut n εemmi, tameṭṭut n baba, tanuḍt, ur sεin ara talɣiwin n umalay.

3. Ismawen "iken, takna", ad d-yili fell-asen usegzi ugar di temsirt i d-iteddun i yerzan inumak n yismawen n timarewt.


Tamsirt i d-yessewjed S.Bendali

https://sadbendali.blogspot.com/2021/02/ismawen-n-timarewt-n-umyili.html

Commentaires