Mi nessuter i umaru ilemẓi ad d-yessenked iman-is, yezwar-d s usnemmer-nneɣ ɣef wazal i as-nga. Syin akkin, yerna yenna:
Nekk, isem-iw n wedrum, Ṭeyyeb At Muḥend u Ṭaher; win i aɣ-fkan Ifransisen Aoussat Tayeb s Taεrabt عوسات طيب. Gezmen-iyi timiḍt di taddart n Lejnan deg Uẓru At Cemmini di lεerc n At Weɣlis, di Bgayet, ass 02 dujember 1968, lemdeɣ ɣer weswir aneggaru de uɣerbaz wis sin "9AF " aseggas n 1986 staxren-iyi-d, rriɣ ɣer wammas n usileɣ, wwiɣ-d agerdas di tnesɣart, di 1989 kecmeɣ ɣer lεesker, aseggas n 1991. Mi d-fukkeɣ aɣan-iw, uɣaleɣ d ameksa u kecmeɣ daɣ di tdukla tadelsant At Weɣlis deg wexxam adelsan n Farid u Ẓadi deg Uẓru At Cemmini, ass-a yuɣal d axxam n yilmeẓyen, dhiɣ-d d tegrawt n tallin di krad yid-neɣ d tlufa niḍen, am useddu n tedyanin n uḥbas n tɣuri.
Tutlayt-inu: Ttxil-k ini-aɣ-d acu i d amahil-ik di tudert n yal ass, ma ulac uɣilif.
Aoussat Tayeb: Amahil-iw, d anawur (fonctionnaire) di teɣremt tasdawant di Bgayet si 2001 ar ass-a, Lhiɣ-d deg umeẓlu n yirmad idelsanen d waddal.
Tutlayt-inu: Seg wacu i temɣi deg-k tayri n Tmaziɣt d yidles-is? Ttxil-k, mmeslay-aɣ-d ugar ɣef waya.
Aoussat Tayeb: Tamaziɣt, mačči d tayri, d tidet, d agejdan, d iman-nneɣ, d imenzayen, luleɣ-d wwiɣ-d iwedcen deg ifassen-iw, nettnaɣ mgal nnger n tnekkit, n tmeslayt, n umezruy......atg. Ur d-temɣi ara, tella deg-neɣ.
Tutlayt-inu: Melmi i tḥulfad i yiman-ik d akken ilaq-ak ad taruḍ yernu s tutlayt-ik tayemmant?
Aoussat Tayeb: Qqaren "win ixeddmen ad yessexdam "nekk seg imi yi-ḥebsen seg ulmud, nekk, d taɣuri n yidlisen, tasekla tagraɣlant, imura-nneɣ ...atg, ufiɣ-d iman-iw zemreɣ ula d nekk ad aruɣ, maca s Tmaziɣt "taqbaylit" kan, acku d tin i ssneɣ ugar, i d-ṭṭḍeɣ ɣer yemma, yerna ɣriɣ-tt di tidukkla, rnu adlis akk i d-yeffɣen ilaq ad t-ɣreɣ, s wamek i ẓriɣ ma ur uriɣ s tutlayt n tyemmat, ulayɣer araǧu deg wid ur nelli d Imaziɣen ad ak-tt-naru.
Tutlayt-inu: Ayɣer i tettaruḍ s Tmaziɣt mačči s tutlayt nniḍen?
Aoussat Tayeb: Tamezwarut, d tutlayt-iw, tis snat, d tin i ssneɣ ugar n tiyiḍ.
Tutlayt-inu: Amek tettwaliḍ aẓrag s tutlayt tamaziɣt? Yeshel neɣ yewεer?
Aoussat Tayeb: Di termit n 2015 i ẓriɣ yuεer, amzuzer ulac, ameɣri, ixuṣṣ di Tmaziɣt, mazal asmatu-ines ur yessaɣ ara, lkaɣeḍ ɣlay, timezdit "l'internet " tessenqes imeɣriyen, maca nekkni, d iwiziwen n tmeslayt.
Tutlayt-inu: Xas llan wuguren, imura s Tmaziɣt taqbaylit, simmal rennun-d. Acu d aḥulfu-nnek d tmuɣli-k deg waya?
Aoussat Tayeb: Uguren, d widak akk, ahat d lawan ad nsuddes iman-nneɣ, akken adlis ad yeddu ɣas ula s ttawil n internet. ma yella ḥulfaɣ rẓen yifadden, ad yaẓay yimru gar ifassen-nneɣ .
Tutlayt-inu: Ma nessaked amḍan d tɣara n yidlisen i d-iteffɣen, nezmer ad nzuxx, ad d-nini nla tasekla taqbaylit yuran, neɣ ar tura ur nessaweḍ ara?
Aoussat Tayeb: D tidet, maca timetti tezleg, imarawen ttwalin araw-nnsen d idrimen mačči d imussnawen, acku aɣerbaz deg i d-ffɣen, ur asen-yeẓẓi ara imenzayen. Rnan fkan asedwel i waraw-nsen, d ayen yeǧǧan adlis n Tmaziɣt "taqbaylit", mazal ur yuɣ ara aẓar di tmetti. Wa d rray-iw.Tutlayt-inu: Adlis-ik amezwaru "amennuɣ d usirem" d ungal, acuɣer tuɣaleḍ ɣer tewsit taseklant nniḍen - tamacahut?
Aoussat Tayeb: Amennuɣ d usirem, yusa-d s lḥir, s reffu asertan, s lqella n yidlisen i ttnadin yisdawanen. Nekk, ttiɣ tazamugt, ilaq ad d-aruɣ i yesdawanen, maca ar ass-a, ttraǧuɣ lḥir niḍen, ulac. Uɣaleɣ ɣer tmucuha, acku d tid i d llsas n weqcic, din ara yelmed ddunit tasugnant s wamek ara d-yaf tin n tidet. Nekk, ttwaliɣ ilaq ad ilin aṭas n yidlisen d wunuɣen yettemwiwilen d tesnasin… i warrac, akken ad d-reḍben i tmeslayt n tayemmat.
Tutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d dɣa! ɣef udlis-ik aneggaru.
Aoussat Tayeb: Tamacahut-a "Lewḥi d ugellil", tlul-d si tgemmi taɣerfant, d yiwen n ugellil seg wasmi i d ilul netta d tiẓiwlit, maca yiwen n wass, yezḥel, yeggull ar d-inadi ɣef Sidi Rebbi akken as-d-yefk amur-is di ddunit. Yeǧǧa tawacult-is, yebda tikli, Sidi Rebbi yuzen-as-d Lewḥi, ....ad ken-ǧǧeɣ ad tt-teɣrem di lkaɣeḍ.
Tutlayt-inu: Ahat tesεiḍ kra n yisenfaren nniḍen i yimal. D acu-ten?
Aoussat Tayeb Akka tura yella wedlis amnir i warrac, a-t-an, ɣer umseɣtay, akken ad snernin tigzi-nsen, d iḍrisen s yisteqsiyen ɣef tsekla tamaziɣt s umata.
Tutlayt-inu: Amek tettwaliḍ azekka n tutlayt tamaziɣt?
Aoussat Tayeb: Azekka n Tmaziɣt, ad yelhu, ɣas akka ḥercaw webrid, acku ilaq yal tamnaḍt ad tesnerni tameslayt-is akken ad yili usɣerbel d usefruri, maca akka i d-yettban, d Leqbayel kan i d-yufraren ugar, ahat taggara n Tmaziɣt ad tettak anzi aṭṭas ɣer Teqbaylit. Wa, d rray-iw.
Tutlayt-inu: Lezzayer d Tmurt n Leqbayel i k-id-yefkan, d acu-tent ɣur-k?
Aoussat Tayeb Nekk, umneɣ s Tmazɣa, s Tferka n Ugafa. Lezzayer, d tarakalt iwumi d-tga Fransa tilisa akken ad tessers adadu-s amhersan, Tamnaḍt n Leqbayel,l d aberḍi di Tmazɣa. Di teglest n yigelliden-nneɣ, tarakalt! d yiwet. Ass-a, ilaq ad nebnu iman-nneɣ s yiman-nneɣ Amezruy d. tmeslayt d tnekkit d yiwen. Γas akka, tamnaḍt n Leqbayel! tuklal aẓayer uzzig i wakken ad tesseḥbiber ugar ɣef yiman-is, maca ad yeqqim teqqen ɣer umezruy agelsan n Yimaziɣen.
Tutlayt-inu: Ma tesεiḍ kra n yizen i triḍ ad tesεeddiḍ, a-t-an wawal ɣur-k.
Aoussat Tayeb: Izen, amer d lebɣi ad ttmeslayen yimarawen s tutlayt n tyemmat, ad ḥettmen ad tekcem di seld aɣerbaz mačči ar ma icab weqcic.
Tutlayt-inu: Ahat tkecmeḍ yakan ɣer ublug-nneɣ n Tmaziɣt “tutlayt-inu”, ini-aɣ-d awal fell-as.
Aoussat Tayeb: Zgiɣ din ɣas akken ur sεiɣ aṭṭas n wakud, maca yelha, yeččur d tamussni, sarameɣ ad yefti am urekti.
Tutlayt-inu: Tutlayt-inu, a-tt-a, teǧǧa-ak awal n taggara i kečč.
Aoussat Tayeb: Awal n taggara, tanemmirt tis snat i tesga-a, sarameɣ wid yesεan akka tadrimt ad zzin ɣer Tmaziɣt. Nekk, aql-in da, ad mahleɣ baṭel, di yal taɣult. Ass-a, tutlayt tesra i yiwiziwen, imussnawen, a-t-an llan, maca laqen daɣ yedrimen akken ad tekcem di taɣullin yemgaraden n tmussni, n ssinima, n umezgun ....atg Akka, Aqbayli neɣ Amazigh s umata, ur inegger ara, ur yettuɣal ara d arbib n tmara gar tmeslayin n wiyaḍ. Ihi "teḥzen tmeslayt ur xdimen waraw-is". Awal-iw, ar da. Tanemmirt ɣef tinnubga-nwen.
Tadiwennit, yexdem-as-tt Sadeq Bendali
https://sadbendali.blogspot.com/2021/05/tadiwennit-akked-umaru-aoussat-tayeb.html
Commentaires
Enregistrer un commentaire