Asikked ɣer wazal yettunefken i tutlayin d uɣerbaz di tmura d yiwunak n umaḍal, yezmer ad aɣen-d-yefk tikti ɣef wayen i ten-yessawḍen ɣer tenkelwit d usfari. Assa, ad d-nutlay ɣef yiwet si tmura n Turuft (Europe). Ta, d tafidiralit n Swis i d-yezgan ger Almanya, Fransa, Ţalyan d Licenctayen.
Tamurt-a, d tamurt n talwit yerwan, yegguman ad tettekki deg useqqamu n Turuft neɣ tarbeεt n URU, xas akken tella di tlemmast n umenḍaw. Swis, deg-s 26 ikantunen (igezda), zedɣen-tt azal n 9 yimelyunen n yemdanen. Azal n 64 % d Ijirmanen(almaniyen) n lasel, 20% d Ifransawalen, 8% d Iṭalyanwalen, 0,6 % d Irumanen. Akked warraw n tmurt, llan azal n 9% yiminigen i yettidiren di Swis, yal wa s tutlayt-is. Di tmendawt n 1999, yersa "tafidiralit taswisit, deg-s 4 tutlayin tunsibin".
Deg wayen yerzan tadbelt, taɣdemt, d tsudda n tmurt, ssexdamen 4 tutlayin akk, deg warraten unsiben. Kra n lkaɣeḍ (arrat unsib) ara yettwaxedmen ama, deg uxxam n tɣiwant, di tbanka, neɣ deg uɣsur n unabaḍ (n lḥukuma) nniḍen, ilaq ad yaru s 4 tutlayin tunsibin. Deg yiseqquma n uwanek n unabaḍ d useqqamu n uparlaman, yal wa, yesεa azref ad yemmeslay s tutlayt-is neɣ tin i as-yehwan (si 4). Ulac win ara as-yinin "ma fhemt-kc", akken qqaren daki ɣur-neɣ.
TUTLAYIN DEG UΓERBAZ:
Yal akantun, yessexdam tutlayt-is tunsibt, irennu ma drus yiwet tutlayt nniḍen (d tis 2). Tutlayt talmanit sselmaden-tt di temnaḍin akk (26 ikantunen). D nettat i ttmeslayen ugar n Yiswisiyen, azal n 2/3.
- Tafransist, qqaren-tt deg yikantunen akk ḥaca Grizuns (Grizons).
- Taneglizit i yellan d taberranit, seg wakken tla azal ameqqran di ttiknulujit d tussniwin, sselmaden-tt di temnaḍin akk, anagar di Tessin (tamnaḍt isuman Ṭalyan).
- Di temnaḍt-a n Tessin dɣa, yettuḥettem fell-asen ad sslemden tutlayin tunsibin akk.
* Arraw n tmurt n Swis, ferḥen s tmurt-nsen ttcaxen yis-s. sεan akk izerfan-nsen, ur yelli maḥyaf gar-asen. Ulac win ara k-yinin nekk d "aṭalyan" neɣ "d afransis" neɣ d "ajirmani". Xas akken, amur ameqqran deg-sen, lasel-nsen d almaniyen maca ur ak-qqaren ara nekkni d almaniyen. Qqaren akk nekkni d Iswisiyen, tamurt-nneɣ d Swis.
Sadeq Bendali
Commentaires
Enregistrer un commentaire