Tadiwennit akked uselmad amaru Ɛadel BACUC

Mi nessuter i Ɛadel Bacuc akken ad d-tili tdiwennit yid-s, s taḍfi i d-yerra akk ɣef yisteqsiyen -nneɣ. Ha-t-a umeslay i d-yellan gar-aneɣ.

Aselmad amaru Ɛadel Bacuc

Ssenked-d iman-ik ttxil-k, temmeslayed-d ɣef umecwar-ik n tezrawin d usileɣ-ik.

    Ɛadel BACUC,  ilul ass n 20 deg duğember, aseggas n 1980,  yekker-d deg taddart n Tewrirt, taɣiwant n At Mensur, aɣir n Tubiret. 

Deg useggas n 2004, yuwi-d akayad n BAK. Yeɣra deg tesdawit n Bgayet alammi i d-yuwi agerdas-is n (licence) deg tutlayt d yidles amaziɣ deg useggas n 2008. Deg useggas-nni yakan, d netta yesselmad tamaziɣt deg uɣerbaz alemmas.

 Ɛadel Bacuc, d aselmad, d amaru. Yura 5 n yidlisen, akken ma llan cudden ɣer usedwel, rzan kan almud alemmas :

1. Deg useggas n 2019, « Tamudemt n tfertin n temsirin » aswir wis-sin (asenfar 01) i d-yeffɣen deg uxxam n tezrigin El-Amel. 

2. Deg useggas n 2019, «Timsirin – Iluɣma – Aseɣti n yiluɣma» aswir wis-sin i d-yeffɣen deg uxxam n teẓrigin Tira. 

3. Deg useggas n 2021, «Tamudemt n tfertin n temsirin» aswir wis-ukkuz i d-yeffɣen deg uxxam n tezrigin El-Amel.

4.  Deg useggas n 2021, «Tamudemt n tfertin n temsirin» aswir wis-sin (asenfar 02) i d-yeffɣen deg uxxam n teẓrigin El-Amel.

5. Deg useggas n 2022, «Tamudemt n tfertin n temsirin» aswir amezwaru, d adlis aneggaru i d-yeffɣen ussan-a deg uxxam n tezrigin El-Amel.

 

D acu d timental i k-iwellhen akken tuɣaleḍ d aselmad? 

 Ayen iyi-iwellhen akken ad uɣaleɣ d aselmad, tazwara d lebɣi, segmi lliɣ meẓẓiyeɣ, ḥemmleɣ tawuri n uselmed, sεiɣ asirem ad d-yas wass ad uɣaleɣ d aselmad, ladɣa kra n yiselmaden-iw deg uɣerbaz amenzu, ğğan-d deg-i leḥmala n twuri-agi. Tis-snat, ferneɣ ad slemdeɣ tamaziɣt acku seg zik, mi ara yili akka kra n leqdic neɣ n umennuɣ ɣef tmaziɣt, ttḥulfuɣ s kra daxel n wul-iw, yettdemmir-iyi akken ad nnaɣeɣ ula d nekk ulamma meẓẓiyeɣ, ahat d leḥmala, d tayri n tmeslayt-iw d wayen i yi-yeqqnen ɣur-s. Daɣen, tettunefk-iyi tegnit, asmi tekcem tmaziɣt ɣer unnar n usedwel seld aḥebbus-nni n useggas ɣef leqraya deg useggas n 1994 (grève de cartable), lliɣ seg yimezwura i tt-yeɣran deg tesnawit kraḍ n yiseggasen. Dɣa mi rebḥeɣ akayad-inu n lbak, ḍefreɣ almud n tmaziɣt dina armi d asmi i d-uwiɣ agerdas-inu n lisuns.

D acu n wuguren i yettemlili uselmad n Tmaziɣt deg umahil-is? 

Deg yiseggasen imezwura mi bdiɣ aselmed n tmaziɣt, ugur amezwaru mačči d ayen icudden ɣer wamek ara slemdeɣ neɣ acu ara slemdeɣ, ugur d inelmaden acku imiren, deg yiseggasen n 2008 meḥsub armi d 2014, mačči akk iswiren qqaren tamaziɣt deg uɣerbaz, tikwal ad tafeḍ aseggas amezwaru d wis-sin qqaren-tt ma d iswiren niḍen (aseggas wis kraḍ d wis ukkuẓ) ur tt-qqaren ara, dɣa asmi ara iεiwed yiwen aseggas deg sin n yiswiren-a, daymen deg tesmilt ttilin yinelmaden ur neɣri ara akk tamaziɣt. Daɣen llan yinelmaden bdan qqaren-tt deg uɣerbaz almemmas kan, ur tt-ɣrin ara deg uɣerbaz amenzu. Rnu ɣer tigi akk, asmi ara d-εeddin yinelmaden seg uɣerbaz amenzu ɣer uɣerbaz alemmas, llan wid i tt-yeɣran, llan wiyaḍ xati. Daymi, deg tallit-nni ttafeɣ-d deg tesmilt inelmaden ur mwatan, wa yesεa adasil deg tmaziɣt acku yeɣra-tt, wa ulac adadil acku ur tt-yelmid ara akk! Tamentilt n wugur-a, deg tallit-nni xussen yiselmaden n tmaziɣt mačči am tura ur ufin ara ad xedmen! Ma d ugur n tura, meḥsub d ugur n lixsas n yiḍrisen yelhan, iwulmen i yihallen n tmaziɣt, ɣas llan yidlisfusen, sεan iḍrisen, maca llan seg-sen wid lεali ara yessishilen axeddim i unelmad d uselmad, maca llan kra ur watan ara! Daɣen yella lixsas nezzeh deg kra n tewsatin n yiḍrisen ladɣa ussnanen d wid n usfukel..., ula ma llan wussnanen maca yettiwεir ugar umawal-nsen i unelmad, tikwal ula i uselmad.

I yinelmaden, acu ara d-tiniḍ fell-asen? Lan akk allalen n ulmud i asen-iwatan neɣ yella wayen ixuṣṣen?

Inelmaden qqaren-tt s tumert, ttaysen ad d-tawed tamert-nni n tmaziɣt. Ma d allalen, deg yiseggasen imezwura mi tekcem tmaziɣt ɣer uɣerbaz, d tidet xussen ma d tura, llan wallalen i yettaser unelmad d uselmad.

Efk-aɣ-d tamuɣli-ik ɣef wamek iteddu uselmed n Tmaziɣt di tmurt-nneɣ.

Tarrayin timaynutin watant i yihallen n uselmed n tmaziɣt ulamma ahat daymen mazal ur nessaweḍ ara ɣer yihallen iwatan nezzeh. Ma d aselmed-ines, la ttwaliɣ ar tura, aselmed n tmaziɣt yerza kan timnaḍin n Leqbayel, deg temnaḍin tiεerbawalin, tella kan deg kra n twilayin yernu drus nezzeh! Yella wugur n (la loi d'orientation n useggas 2008) mazal tamaziɣt s wudem n ufran, tuɣal kan ar win i yebɣan ad tt-iɣer! D aymi ula d iselmaden n tmaziɣt ixeddmen deg temnaḍin-a ur ufin ara iman-nsen!

Kečč d yiwen uselmad ur d-nelhi ara kan di twuri-s n uselmed, maca tkecmeḍ di tira d unadi. Amek ara d-tessegziḍ annect-a?

Qrib 14 n yiseggasen deg unnar n uselmed, d tidet am wakken i d-nniɣ deg tazwara, asmi ferneɣ ad ɣreɣ tamaziɣt deg tesdawit, ferneɣ-tt s yiwen n lebɣi d usirem d ameqqran. Daɣen d lixsas-nni i d-ttmagareɣ deg unnar i yi-yettdemmiren ɣer unadi d tira yerna ula d lebɣi d tebɣest n usnerni n tutlayt-nneɣ ittekki.

Idlisen n Ɛadel Bacuc 1
D acu d tamentilt i k-yesbeɣsen akken ad d-tfarseḍ iwfusen yerzan aselmed d ulmud? Adlis-ik amezwaru, azwel-is «Tamudemt n tfertin n temsirin». D acu i yegber?

Tamentilt tamezwarut, d leḥmala n twuri-inu akked lebɣi. 

Adlis-iw amezwaru yeffeɣ-d deg useggas n 2019,  azwel-is «Tamudemt n tfertin n temsirin» yerzan aswir wis-sin (asenfar 01), d adlis n tfertin yessenkad-d amek leḥḥun yirmad d temsirin n tmaziɣt yeddan d wahil unsib n uselmed n tutlayt tamaziɣt s tarrayin n tura (inductive, déductive ). Deg tazwara, ad yili usenked n yisenfaren d tgezmin n wahil n uswir wis-sin (asenfar 01) syen akkin ad tebdu tegzemt tamezwarut s sin yiḍrisen am wakken llan deg wahil, ad d-ḍefrent akk tfertin n yirmad nniḍen akken myezwarent : tagnit n tmenna, tigzi n tirawt, amawal, tajerrumt, taseftit, tirawalt, amuken i tira, tamedyezt, afares s tira d useɣti.

Tlneggura-a, tuɣaleḍ-d s umahil amaynut nniḍen. Acu d azwel-is? Ssenked-it-id ttxil-k. 

Aneggaru d wa : «Tamudemt n tfertin n temsirin» am yimezwura akk maca yerza aswir amezwaru n ulmud alemmas. Am wakken i d-nniɣ usawen, deg tazwara, ad yili usenked n yisenfaren d tgezmin n wahil n uswir amezwaru, syen akkin ad tebdu tegzemt tamezwarut s kraḍ yiḍrisen am wakken llan deg wahil ( aḍris 01, aḍris 02, asefru ), ad d-ḍefrent akk tfertin n yirmad nniḍen akken myezwarent : tagnit n tmenna, tigzi n tirawt, amawal, tajerrumt, taseftit, tirawalt, amuken i tira, tamedyezt, afares s tira d useɣti.

 Ayen i ten-yessemgarden d aswir kan. Xedmeɣ ɣef ulmud alemmas kan (aswir amezwaru, aswir wis-sin, aswir wis-ukkuẓ) mazal anagar aswir wis kraḍ. 

Tamawt kan, seg yidlisen-iw, yella wis-sin i d-suffɣeɣ deg uxxam n tezrigin Tira (Bgayet), deg useggas n 2019 «Timsirin – Iluɣma – Aseɣti n yiluɣma»  wa yemgarad ɣef wiyaḍ mačči d tamudemt n tfertin n temsirin. Ayen i d-yegber, d timsirin n uswir wis-sin (asenfar 01)  n ulmud alemmas yeqqnen ɣer wahil unsib. 

D acu n yiswiren iwumi laqen?

Yal adlis iwata i uswir-ines. Yella win n uswir amezwaru, aswir wis-sin, aswir wis-ukkuẓ, ulac anagar aswir wis kraḍ, ahat sya ɣer sdat ad t-id-rnuɣ!

D anwi i d-yewwi ad ten-smersen: d iselmaden, d inelmaden neɣ ahat ula d imarawen? 

D iselmaden kan anagar win i d-bedreɣ usawen : «Timsirin – Iluɣma – Aseɣti n yiluɣma»  , yezmer ad t-yessemres unelmad d uselmad.

Wid iran ad aɣen idlisen-ik, anida ara ten-afen?

Ad ten-afen di : 

- Bgayet ( tanedlist la soummam ) deg lexmis.

- Leqser n Bgayet ɣer mass Kaci Amri ( 0779380370)

-Akbou ( tanedlist Mouhemmed Haroun )

- Tama n sswaḥel n Bgayet ɣer mass Yusefxuğa Fawzi ( 0661728236)

-Tazmalt ( tanedlist Zouaoui )

-Tubiret ( tanedlist اقرأ Oulmi Rabeh ) tama n sonelgaz 

- Ma deg Tizi, imezwura akk fukken, ma d amaynut-a n uswir amezwaru, ad yili deg wussan ay d-yetteddun deg tnedlist Cix.

Idlisen n Ɛadel Bacuc 2
Mass Ɛadel Bacuc mačči kan d aselmad neɣ d ameskar maca d win iqeddcen aṭas deg yiẓeḍwan inmettiyen. Ahat tesεiḍ iswi asnedwal deg way-a. D acu-t? 

Iswi amezwaru iban, d leqdic akken ad nesnerni tutlayt-nneɣ n tmaziɣt, ad tili am tutlayin niḍen n umaḍal. Daɣen, am wakka ttilin yiselmaden d imaynuten, yettasaren ad afen akka acu ara asen-yefken afud deg umahil-nsen, dɣa d annect-a i yi-yeğğan ldiɣ agraw deg fayesbuk, semmeɣ-as: Agraw Ameqqran Yezdin Akk Iselmaden, deg ugraw-a, aṭas n yiselmaden d yisdawanen n tmaziɣt i yellan daxel, s wayen i d-suzzureɣ d wayen ay d-suzzuren yimeddukkal-nneɣ akk ama d timsirin ama d ayen icudden ɣer tsekla-nneɣ ama d isteqsiyen yemgaraden, yettawes iselmaden sumata ladɣa imaynuten. Taggara-a, llan daxel-is ula d imawlan n yinelmaden acku ttafen-d akka isental n tmaziɣt swayes ara εiwnen arraw-nsen yeqqaren tamaziɣt.

D acu i d tamuɣli-ik ɣef ublug-nneɣ "tutlayt-inu"? 

D yiwen n ublug i d-yernan ugar n tmussni ɣef tmaziɣt, d yiwen n ublug i yettawsen akk wid iqeddcen ɣef tmaziɣt. War ma ttuɣ ayen akk i turiḍ d idisen ula d kečč, d idlisen i ssemraseɣ ar ass-a ula d nekk. Ad ak-snemmreɣ aṭas aṭas, ad ak-iniɣ afud igerrzen, tamaziɣt teḥwağ-ik, teḥwaǧ akk tarwa-s.

Ad ak-neǧǧ awal n taggara, ini-d deg-s ayen triḍ d wayen tessarameḍ.

Tazwara, tajmilt ad tuɣal i kečč ɣef leqdic-ik akk i tqeddceḍ ɣef tmaziɣt ama s tira n yidlisen ama deg yizeḍwa inmettiyen. Ad ak-iniɣ tanemmirt tameqqrant ɣef tseskasit-a i iyi-txedmeḍ, ula d nekk s yiseɣ d wannuz i tt-qebleɣ.

Deg taggara, ad rreɣ tajmilit tameqqrant akk i wid iqeddcen ɣef tmaziɣt ama d iselmaden d tselmadin, imeɣnasen d tmeɣnasin, isdawanen n tmaziɣt, imyura ...

Ad yerḥem Rebbi akk wid yefkan tirwiḥin-nsen d asfel akken ass-a, nekkni nettmeslay, nettaru s tmaziɣt amek nebɣa. 

Nessaram tutlayt n tmaziɣt, ad tili am nettat am tutlayin akk niḍen. Ladɣa deg tmurt-nneɣ, nessaram ad tt-ɣren deg yal amḍiq s wudem unsib, ad frun fell-as akk yiɣeblan.

Tadiwennit, yexdem-itt S.Bendali

https://sadbendali.blogspot.com/2022/04/tadiwennit-akked-uselmad-amaru-adel.html

Commentaires

Enregistrer un commentaire