Tadiwennit akked umaru amedyaz Ccix Lyazid

'

Ccix Lyazid d amaru d amedyaz; yettaru s tutlayt-is tamaziɣt taqbaylit, taεrabt d tefransist. Ger yidlisen-is, llan wid yettusuɣlen ɣer tutlayin nniḍen,  am tespenyulit , taneglizit , taṭalyanit, talbanit , taṣerbit, tarumant… Di tdiwennit-a, yemmeslay-aɣ-d ɣef umaḍal-is aseklan, assaɣ yellan gar-as d tira d tɣawsiwin nniḍen.

Tutlayt-inu: Anwa i d Ccix Lyazid, ssenked-d iman-ik i yimeɣriyen n “tutlayt-inu” ur k-nessin.

Ccix Lyazid: Ccix Lyazid d yiwen uɛeggal iqeddcen ɣef tutlayt tamaziɣt, yesseḥbibir ɣef laṣel d  teqbaylit d tjadit.

 Tutlayt-inu: Tuɣalin-ik d amaru, d targit n temẓi neɣ d ayen nniḍen?

Ccix Lyazid: D targit n temẓi d tunṭict sɣur Rebbi , acku ur qqimeɣ ifassen cekklen , netta yefka-iyi taɛekkazt nekk steḥtelliɣ-tt. Yenna-as Ccix Muḥend : yella walbeεḍ yerkeb-it waḍu, yella wayeḍ yerkeba aḍu,  nekkni .

Tutlayt-inu: Mmeslay-aneɣ-d ttxil-k ɣef umecwar-ik n tira. Amek i t-tebdiḍ? 

Ccix Lyazid: Tira seg temẓi , ufiɣ-d taqbaylit deg dduḥ , yaya tettcewwiq, baba iḥekku timucuha.

Tutlayt-inu: D acu d  isental igejdanen deg yidlisen-ik. Ayɣer i ten-tferneḍ? 

Ccix Lyazid: Nekki d win yerran lwelha deg tira i yixulaf n uzekka - arrac,  d usekfel n ugerruj n teqbaylit,  timucuha , isefra iqburen d wansayen.

Tutlayt-inu: Ansi d-tettagmeḍ (tiktiwin) i tsekla-k? 

Ccix Lyazid: Timetti , d unadi.

Tutlayt-inu: Anwi-ten yimura d yimedyazen i k-iḥuzan s tira-nsen neɣ i tesεiḍ d amedya?

Ccix Lyazid: Mulud At meɛmmer, Mulud Ferɛun , Ccix Muḥend , Si Muḥend , Bulifa , Jalal Ddin Ṛṛumi , Lxeyyam , Tulstuy, Victor Hugo …

Tutlayt-inu: Tira di 3 tutlayin, mačči d ayen isehlen; amek i tferrneḍ tutlayt ilaqen send ad taruḍ kra n wungal neɣ n wammud?

Ccix Lyazid: Tira tikwal tleḥḥu iman-is , mebla anadi .

Tutlayt-inu: Anta tutlayt ideg tettafeḍ iman-ik ugar i tira? Ayɣer?

Ccix Lyazid: Deg tyemmat taqbaylit. 

Tutlayt-inu: Amek tettgeḍ azal i uḥraz n tutlayt-ik tamaziɣt taqbaylit di tirawin-ik? 

Ccix Lyazid: S tira d usekfel d unadi d leqdic.

Tutlayt-inu: Anwi-ten yidlisen i turiḍ s Tmaziɣt? 

Ccix Lyazid: 

- Isefra n tefsut

- Ifeṭṭiwej n Tmedyezt

- Tamedyezt n tsusmi

- Ticraḍ «Tamdyezt» 

- Rreḥba n Tneqqisin

- Tanqelt n Belɛejjuṭ

- Iɣersiwen yuḍnen ṭṭaɛun 

- Werǧeǧǧin d tweṭṭuft

- Uccen d yizimer

- Lmed tamaziɣt s 4 tutlayin, i warrac. 

- Ungal « Deɛwessu n lqayed”

- Ajajiḥ.

- Ajellad d umyaru « Amezgun » 

- Seg tbeḍnit n Ccix Muḥend Ulḥucin, d anadi.

Tamurt imedyazen , Tasɣunt n tmedyezt Paris 2024 

* Leqdic-iw yettusuqel ɣer waṭas tutlayin: Taɛrabt, taspenyulit , tafransist , taglizit , taṭalyanit, talbanit , taṣerbit , tarumant.

Tutlayt-inu: Acu turiḍ s tutlayin nniḍen?

Ccix Lyazid: S Taɛrabt :

من وحي الليل – شعر - 

قصائد مائلات - دار  ريشة الصيام الجزائر-  2015

 أصبح الصبح فلا… ديوان جماعي أصدر بمصر شارك فيه 66 مبدع و مبدعة 

بيت الياسمين للنشر و التوزيع مصر 2018 

يسكنني وطن - شعر  الجزائر  2019

رنين الروح -  مجموعة خواطر صوفية ستوكهلم السويد

يسكنني وطن شعر - الإصدار الجزائر 

ترانيم العشق ديوان مشترك مع زهور ربيحي سكيكدة 

مقربة اسلوبية لديوان " قصائد مائلات " لشيخ اليزيد" كلية الاداب و اللغات " قسم اللغة العربية و الادب العربي جامعة عبد الرحمان ميرة بجاية 

دراسات تحليلة لنصوص الشيخ اليزيد بالعراق .المغرب .مصر .الجزائر

S Tefransist: 

- L’harmonie des nuits  “poésie, Algérie 2024”

- Anthologie des poètes du monde - Mexique 2022.

Tutlayt-inu: D anwi i yeqqaren tira-k s Tmaziɣt? S Taεrabt? S Tefransist?

Ccix Lyazid: D kra n win iḥemmlen tira s teqbaylit, win yumnen s uẓar-is.

Tutlayt-inu: D acu n yiznan i tessawaḍeḍ i yal aɣref seg-sen? 

Ccix Lyazid: Talwit d tayri , tasekla war tilas, nmel i leĝnas d acu i d taqbaylit.

Tutlayt-inu: Yiwen ubrid axatar i umbeddal adelsan  ger yigduden d asuɣel. Anwa i tettwaliḍ d abrid yelhan i tutlayt-nneɣ akken ad yili d allal n usuɣel ɣur-s akked seg-s? 

Ccix Lyazid: 

Yewwi-d asuqel, anadi d usekfel.

Tutlayt-inu: Hder-aneɣ-d cwiṭ ɣef udlis-ik aneggaru s Tmaziɣt d wacu i ak-yefkan tahregt-is.

Ccix Lyazid: Seg tbeḍnit n Ccix Muḥend Ulḥusin d leqdic yugaren 20 yisegasen; d wayi i d abrid-iw, d taṛeḥmanit d taṣufit, cubaɣ adlis-a am txelwit.

Tutlayt-inu: Anwa adlis-ik i tḥemmleḍ ugar n wiyaḍ? Ayɣer? 

Ccix Lyazid: D tarwa-w akk , am yiḍudan n ufus.

Tutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef tmeskanin tiseklanin deg way deg tekkiḍ d warrazen i d-tḥellaḍ ama di tmurt-nneɣ neɣ di tmura nniḍen.

Ccix Lyazid: 

- Amkan wis 3 deg yisaffen n temdyezt deg Lmerruk.

- Amedyaz agraɣlan sɣur Unesco, 2022. 

- Cciɛa n Duktura di Lmerruk, 2015.

- Xedmeɣ isaragen deg berra, deg Lmerruk.

- Leqdic-iw, yewweḍ aṭas n tmura. ḥellaɣ-d- aṭas n cciɛat.

Tutlayt-inu: D acu d tamuɣli-k ɣef wuguren i ttidiren yimura-nneɣ i yettarun s Tmaziɣt? D acu-ten yiɛewwiqen i d-ttmagaren di teywalt-nsen d yimeɣriyen-nsen?

Ccix Lyazid: Ugur n tedrimt, asiẓreg; xuṣṣen yimɣriyen. 

Tutlayt-inu:  Acu i tettwaliḍ d tifrat i way-a? 

Ccix Lyazid: Taqbaylit d amennuɣ, tira, taɣuri d leḥmala.

Tutlayt-inu: Ahat tella kra n tedyant taseklant i ak-yefkan aṭas n tumert ur tezmireḍ ara  ad tt-tettuḍ. Mmeslay-d fell-as.

Ccix Lyazid: 1991, tikkelt tamezwarut i d-nniɣ isefra deg taddart-iw.

Tutlayt-inu: Amek tettwaliḍ tasekla tamaziɣt taqbaylit deg yimal?

Ccix Lyazid: Tleḥḥu s wuguren.

 Tutlayt-inu: D acu n yiwellihen ara tefkeḍ i yimura d yimedyazen ilmeẓyen i yettnadin ad ffɣen ɣer tafat?

Ccix Lyazid: Taɣuri d unadi, yiwen ad yili d netta kan, wa ad yessers iman-is ɣer lqaɛa, abrid ɣezzif, iḍul.

Tutlayt-inu: Bder-aneɣ-d kra n yimura-nneɣ ilmeẓyen i tettwaliḍ ufraren-d di tsekla taqbaylit.

Ccix Lyazid: Ḥmed Xeṭṭabi , Adam umedbuḥ d wiyaḍ , yal wa s wazal-is.

Tutlayt-inu: Mmeslay-aɣ-d ɣef yisenfaren-ik n yimal. m

Ccix Lyazid: Mazal tira, mazal leqdic

Tutlayt-inu: Awal n taggara, ad ak-neǧǧ i kečč, ini-d deg-s ayen tebɣiḍ d wayen tessarameḍ.

Ccix Lyazid: Tudert d usirem d tira.

Tadiwennit iga-tt S.Bendali.